Zelfkritiek? Niet zelden heb ik er meermalen per dag last van.
Een voorbeeld: Vanaf 12:00 uur werk ik aan op maat gemaakte opdrachten voor deelnemers coachtrajecten. In plaats van me trots te voelen kan ik wel weer wat vinden wat ik niet gedaan heb. Als ik mijn computer dichtklap zie ik mijn sporttas staan ‘Oei, die staat er al een week. Wat een ben ik ook een lui %^%$$#$#’. Of mijn nicht heeft mij twee zakjes van mijn lievelings chocolade nootjes gegeven omdat ik vorige week Zaterdag op haar kind paste. Nou…die lekkere nootjes hebben het nog geen 1 dag overleefd. Meteen begint er een stemmetje in mijn hoofd te dreinen: ‘wat ben je ongezond bezig’.
Ik heb er niet altijd last van. En ik overdrijf de situatie een beetje maar op sommige momenten kan mijn interne criticus het me knap lastig maken.
Zelfkritiek, wie heeft er geen last van? Dat stemmetje in je hoofd dat je telkens influistert wat je nu weer fout hebt gedaan en wat er allemaal wel niet aan jou mankeert. Vrijwel iedereen kent wel die innerlijke commentaarstem die je er voortdurend op wijst wat je verkeerd doet. Dat is je innerlijke criticus. Die vergelijkt je met andere mensen en slaagt erin om je te vertellen wie er allemaal slimmer, mooier, aardiger, authentieker, creatiever, beter, zakelijker en wereldser zijn dan jij. Je innerlijke criticus voorziet je continue van commentaar. Het is net als een radio die non-stop aanstaat, ergens op de achtergrond.
De interne criticus heel serieus nemen
Op veel momenten in ons leven laten we ons ondersneeuwen door onze interne criticus waardoor we enorm onzeker worden. Wat we vaak doen is dat we deze te serieus nemen. Deze interne criticus kan een erg negatieve impact op je leven hebben. Hij is de enige die in staat is om je volledig te blokkeren en je groeiproces te stoppen. Ook voor de mensen om je heen kan het lastig zijn. Als je interne criticus voor 80% aanstaat, blijft er maar 20% zelfvertrouwen over. Het maakt het leven serieuzer dan nodig. Wat veel vrouwen doen is deze innerlijke criticus tevreden stellen maar daar is geen ontkomen aan. Het is een grote valkuil om hem tevreden te stellen. Dat lukt nooit.
De innerlijke criticus helpt je om jezelf te verbeteren en te corrigeren.
Hij behoedt je voor gedrag waardoor je in de problemen komt. Commentaar als: ‘je rijdt veels te hard!’ is noodzakelijk als je altijd met 180 km per uur over de snelweg scheurt. En wanneer je 25 km te zwaar bent, is het best verstandig af te vallen. Veel van wat hij zegt snijdt hout en kun je gebruiken. Het is de kunst om de Innerlijke criticus voor jou te laten werken in plaats van dat jij alles doet wat de Innerlijke criticus zegt. Als je zijn kritiek kunt horen en er alleen van gebruikt wat je goeddunkt, kun je er best veel aan hebben.
“Ja maar als ik de interne criticus niet meer serieus neem dan komt er nooit wat van mij terecht”
Deze innerlijke commentaarstem vindt zichzelf heel belangrijk. Die stem wordt door het Amerikaanse psychologenechtpaar Hal en Sidra Stone de innerlijke criticus genoemd. Deze innerlijke criticus neemt zijn taak bloedserieus en is nooit, maar dan ook nooit tevreden over jou. Hij bekritiseert je op alle terreinen in je leven: op wat je eet, op hoe je je huis hebt ingericht, op hoe je je werk doet, op de manier waarop je je kinderen opvoedt enzovoort. Hij zegt dingen als: ‘Wat zeg je dat nou toch onhandig’, ‘Die jurk maakt je dik’, Doe niet zo onzeker’ of ‘Doe niet zo afstandelijk’. Niet echt bevorderlijk voor je zelfvertrouwen. Met de interne criticus heb je geen vijanden meer nodig. Je bent namelijk zelf je grootste vijand.
Hoe kun je jezelf bevrijden van het juk van de innerlijke criticus?
De belangrijkste stap is dat je gaat zien dat je innerlijke criticus een stemmetje in je is. Dat er een permanent radiocommentaar op de achtergrond klinkt. Dat besef is al vaakgenoeg een openbaring. Als je goed oplet, zul je ontdekken hoe vaak je jezelf eigenlijk op de kop geeft. Hoe meer je beseft dat het een stem in je is, hoe minder vat de innerlijke stem op je heeft. Als je dan weer eens kritiek hoort kun je me mededogen zeggen: ‘ Ha, ben je daar weer?’ Je kijkt als het ware van een afstand naar je innerlijke criticus.
Meer plezier beleven aan je innerlijke criticus
Bijna iedereen heeft wel een dosis zelfkritiek. Mensen die nooit wat op zichzelf hebben aan te merken, hebben dikwijls een krachtige aanklager. De aanklager gedraagt zich eigenlijk net zoals de innerlijke criticus, maar richt alle peilen op de buitenwereld. Hij externaliseert. De anderen doen altijd alles verkeerd.
Wil jij meer plezier beleven aan je innerlijke criticus?
Stel dan de volgende vragen aan jezelf:
1. Maak een lijstje van dingen waar jouw innerlijke criticus commentaar op heeft. Hoe denkt hij over jouw uiterlijk, over wat je eet en drinkt, over hoe je met je ouders omgaat, over waar je geld aan uitgeeft, over je professionaliteit; enzovoort?
2. Op welke terreinen is hij bij jou het meest actief?
3. Wat is de onderliggende zorg van je innerlijke criticus. Waar is hij bang voor?
4. Wat heb je van huis uit meegekregen over hoe het hoort en aan welke regels je moet houden?
- Stel je voor dat het lijstje dat je net hebt gemaakt, niet van jou is maar van een goede vriend. Hoe zou je dan over hem of haar oordelen? Hou je nog net zo veel van deze vriend? Vast wel. Dus waarom zou je er dan bij jezelf zo mee zitten?
Wees mild voor jezelf en accepteer jezelf zoals je bent, met alles erop en eraan, met je leuke en minder leuke kanten. Zodat je gaat zien dat je menselijk bent en niet perfect hoeft te zijn. Wanneer je je verzoent met wie je bent, wordt het leven een stuk lichter.
Vaak liggen onze talenten diep begraven. Vastgeroeste patronen, afweer en ontkenning houden mensen vaak gevangen. De grote veroorzaker hiervan is vaak de innerlijke criticus. Maar het kan ook anders. Herkenbaar en wil je op zoek gaan naar je verborgen talenten en je vrijer voelen in je contacten met andere mensen? Meld je dan aan voor het programma ‘Ontdek je Talent Masters‘ Je leert je innerlijke criticus kennen maar vooral ook om je te bevrijden van het juk van deze permanente radiocommentaar op de achtergrond. Hierdoor ontstaat ook meer ruimte voor je andere talenten en kom je makkelijker in contact met je drijfveren en dromen.
