Stressed out? 5 manieren om meer rust in je leven te creëren

Vroeger leken de zomers eindeloos, de dagen regen zich vanzelf aaneen en de tijd leek een fenomeen dat helemaal niet bestond. Je had er in ieder geval niet te kort aan. Laat staan dat je je ergens druk om maakte. Natuurlijk zaten we toen we jonger waren anders in elkaar dan nu: we rommelden maar wat aan en kenden nauwelijks verantwoordelijkheden.  Zorgen leken niet te bestaan en je had altijd tijd genoeg. Je kon eindeloos in het gras van het Vondelpark, ouwehoeren met vriendinnen. Of je lag dagenlang uitgestrekt op het strand met een boek. En altijd fietste je in een loom tempo. Je maakte je nooit zorgen om de tijd, je had er in ieder geval nooit tekort aan. En laat staan dat je je ergens druk om maakte.

Nu we ouder zijn, is het volgens Patty van Ziel – toegepast psychologe, door de sociale druk lastiger om te lummelen: ‘We hebben met z’n allen heel veel ongeschreven regels: hoe het hoort, hoe het moet. Er zijn veel maatschappelijke normen die je jezelf oplegt en je bent zo druk om die te realiseren, dat er van lummelen weinig terecht komt. We associeren lummelen en lanterfanten met luiheid. Maar vaak hebben we heimwee naar dat gevoel van vrijheid’.  

Hoe krijg je dat gevoel van vrijheid weer terug  in je leven? In dit blog vind je 5 tips/inzichten waarmee je meer vrijheid en rust gaat creëren in je leven. 

1. Innerlijke pestkop. Altijd maar die irritante stem die zegt hoezo lekkere luieren en niks doen? Hoezo gaan liggen lezen op de bank? Hoezo op vakantie niets doen? Onze geest is soms een grote pestkop. Deze innerlijke pestkop kan onszelf aardig mentaal in de weg zitten en is  altijd kritisch naar jezelf toe. Je hebt de overtuiging dat het nog beter kan en het nooit goed genoeg is. Je best doen en altijd maar weer het beste uit jezelf halen wordt in onze samenleving erg gewaardeerd.  Als prestaties zo gewaardeerd zijn, zijn er veel mensen die daarnaar gaan leven en zichzelf hiermee uitputten. Je kent ze wel. Die collega die tegen een burn-out aanzit. Je partner die altijd tot negen uur ‘s Avonds werkt. In dit licht is het belangrijk om goed te kijken naar onze drie systemen waarmee we onze emoties reguleren en van waaruit we (onbewust) handelen: het gevaar-, jaag- en zorgsysteem. Het gevaar-systeem is gericht op zelfbescherming en wordt geactiveerd door bedreiging en gevaar, het jaag-systeem is gericht op bevrediging en wordt geactiveerd door begeerte (honger naar voedsel, bezit, succes, status, macht) en het zorgsysteem krijgt ruimte wanneer er ‘niets hoeft’ – het gevaar is geweken, de honger is gestild. Dit systeem is gericht op sociale verbondenheid, veiligheid en welzijn. Als je telkens je gevaar- en jaag-systeem geactiveerd houdt, bewust dan wel onbewust, kan het zijn dat je je zorg-systeem verwaarloosd en er geen balans meer is tussen je systemen. Je blijft geprikkeld, je put jezelf uit: het gevaar-en jaag-systeem wordt een gewoonte. Inzicht krijgen in de werken van deze systemen helpt om er weer balans in te krijgen. Elk systeem heeft z’n waarde. Het wordt pas problematisch als er geen balans is en het zorgsysteem niet meer goed functioneert. Dan ontwikkelen mensen ook klachten en stressgewoonten en is er bijvoorbeeld geen ruimte meer gewoon samen zijn om het samenzijn, het spelenderwijs genieten of lummelen. Terwijl: ten tijde van rust en niets hoeven, wordt de energiereserve aangevuld, wat goed is voor je gezondheid. Mentaal en fysiek. 
2. Tijd maken. Tijd heb je genoeg. Je hebt elke dag 24 uur de tijd en bovendien heb je altijd het nu, waarin je aan dingen aandacht kunt geven. Toch voelt het vaak anders: alsof de tijd je ontglipt, alsof je te weinig tijd heb. Hoe los je dat op? Kijk naar jouw afleiders. Blijf in het hier en nu ga herkennen welke afleiders jij gebruikt om het nu te ontvluchten. Veel mensen hebben hun eigen maniertjes om het nu te ontvluchten. Ga je dagdromen of fantaseren? Of ben jij iemand die steeds vlucht in druk zijn met kleine klusjes die altijd urgent voelen? Ben je continue bezig met plannen maken voor de toekomst? Pieker je eindeloos over wat je tegen iemand had moeten zeggen of anders had moeten doen? Vlucht je in schuldgevoel over wat je fout doet? Of maak je je regelmatig zorgen over dingen die mis kunnen gaan? Het lijken misschien allemaal verschillende dingen, maar het is steeds hetzelfde: het is een aangeleerde vlucht uit het nu. Vaak herken je die vlucht uit het nu bij anderen feilloos. Misschien schieten je nu mensen uit je naaste omgeving te binnen, die je wilt gaan vertellen hoe zij het nu ontvluchten; wat zij beter kunnen doen. Maar daar gaat het niet om. Het gaat om jou. Anderen advies geven kan ook een vlucht uit je eigen leven zijn. Lekker veilig, hoef je immers niet na de denken over jezelf en de manieren waarop jij het nu ontvlucht en je jezelf gevangen houdt. Stel vast waar jouw aandacht naartoe gaat. Stel vast wat jouw afleiders zijn. Wat gebruik jij om het nu te ontvluchten? Maak je je zorgen, ga je dagdromen, ben je druk met kleine klusjes, wil je anderen advies geven? Of doe je andere dingen? Neem jezelf gedurende een dag regelmatig waar: waar zit je met je aandacht? Wat leidt jou af? 
3. Van zombie naar vrijheid. Wanneer leef jij als een zombie? Let gedurende een dag eens op: wanneer leef je niet helemaal bewust? Welke verslavingen of afleidingen gebruik je om de wereld te ontvluchten? Wanneer ga je omstandigheden de schuld geven? Het is makkelijk aan te voelen of jij een zombie bent. Dan ben je minder levendig, soms voel je je lamlendig: je wordt sloom, traag en lui. Alles lijkt te veel en je hebt nergens zin in. Of je bent juist hyperactief en ongeconcentreerd, zonder enige rust. Noteer jouw zombie momenten
4. Wees liever voor jezelf. Kristin Neff, die internationaal naam maakte met haar onderzoek naar zelfontplooiing en zelfcompassie, ontdekte dat zelfcompassie een antwoord is. Zelfcompassie is niet hetzelfde als zelfmedelijden of zelfwaardering. Het biedt wel net als zelfwaardering bescherming tegen harde zelfkritiek, maar dan zonder de noodzaak om onszelf als volmaakt of beter dan anderen te beschouwen. Compassie leert je om moeilijke situaties met mildheid tegemoet te treden. Als je heel gespannen of gestrest bent of je bent voortdurend aan het jagen, dan is er weinig aandacht voor zorgzame aandacht. Als je meer ontspannen bent, is er meer mededogen mogelijk. Zowel naar de ander als naar jezelf. Het is belangrijk om weer oog te hebben voor wat er met ons gebeurt, zowel lichamelijk als mentaal. De kunst blijft om deze mentale vaardigheid te onderhouden en stress gewoonten tijdig op te merken, zodat er meer aandacht aan zorg en kalmering gegeven kan worden. Juist het versterken hiervan helpt om in balans te komen met het jaag-en gevaar-systeem.  Als we ‘lummeltijd nou eens beschouwen als doktersvoorschrift, als iets wat noodzakelijk is om je drie systemen in balans te houden? Wellicht dat het zo wel lukt om je vrij te voelen om regelmatig liggend met een boek door te brengen. Of iets anders waar je jezelf mee voedt. 
5. Maskers afzetten.  Op zich is het niet verkeerd dat je een bepaalde rol speelt. Binnen elke rol, of dat nou is van moeder, vriendin of collega, kun je heel goed je eigen identiteit behouden. Iets anders wordt het als je je in die rol niet lekker voelt. Als je je vervolgens afvraagt waarom, kom je er waarschijnlijk achter dat die rol te ver van jezelf staat, dat je je eigen ik te veel verstopt. Je bent bang om door de mand te vallen als jaloers, gemakzuchtig of ongemanierd. Vaak zijn het slechte eigenschappen die we willen verstoppen achter een masker van ijver, vriendelijkheid en beschaafdheid. Maar die schaduwkanten van jezelf zijn net zo goed onderdeel van je persoonlijkheid. Dus waarom zou je het niet laten zien als je masker knelt? Het kan enorm opluchten om eens nee te zeggen tegen onredelijke eisen. Of gewoon een keer laten blijken dat je jaloers bent omdat iemand wel die salarisverhoging krijgt of die leuke relatie heeft. Vaak wordt je eerlijkheid gewaardeerd of wordt je benijd om je moed je gevoel te laten blijken. Ook voelen andere mensen zich aangetrokken als jij je maskers afgooit en je jezelf bent. Diep van binnen willen we allemaal ons masker afzetten en ons echte, imperfecte gezicht laten zien. ‘There is a crack in everything. That’s how the light gets in’. Hoe vaak zijn we niet bezig alle barsten dicht te plamuren in een poging alles perfect te laten lijken? Dus laat wat vaker je barsten zien. Daardoor zullen mensen om ons heen zich ook vrij voelen om zich verbonden te voelen met je en authentiek te zijn. 

Als je tot hier gekomen bent denk ik dat je voor een deel toe bent aan verandering en dat je je vaker vrijer, gelukkiger en relaxter wil voelen.