Alle poorten van verandering bewaken we zelf en ze kunnen alleen van binnenuit worden geopend – Mary Ferguson
Wil jij in 2013 meer vrijheid en geluk ervaren?
Het gevoel van vrijheid maakt gelukkig. Het lijkt zo simpel, maar waarom is het soms toch zo moeilijk om je vrij te voelen?
Het woord vrijheid komt veel ter sprake tijdens coachgesprekken. Vaak gaat het meer om een sterk verlangen naar vrijheid: ‘Je vrij voelen’. Gevoelens van machteloosheid en je in een hoek gedrukt voelen passeren vaak de revue: “no way out”. Geen zicht op het eind van de tunnel. Vrijheid wordt dan geassocieerd met het maken van mooie reizen in verre exotische oorden of het zelf bepalen hoe je je werk indeelt. Er is altijd iets mis met dit moment. Om een paar voorbeelden te noemen: 1. Ik heb nog niet voldoende zelfvertrouwen 2. Ik heb nog niet voldoende geld 3. Ik heb nog niet het ideale gewicht 4. Als ik ga reizen dan voel ik me vrij 5. Als ik geen hypotheek zou hebben dan..Kortom, als ik dit zou hebben ( wat nu ontbreekt) dan zou ik gelukkig en vrij zijn…Wat we vaak nog niet beseffen is dat het er uiteindelijk om gaat dat je die vrijheid in jezelf gaat ervaren. Vrijheid is namelijk een manier van denken. Vrijheid om te luisteren naar je eigen gevoel, ongeacht wat de rest van de wereld ervan vindt. Vrijheid om een baan te kiezen die bij JOU past en niet die het goed doet bij je omgeving.Vrijheid om zelf keuzes te maken en je niet meer zo te laten beïnvloeden door je omgeving.
We houden onszelf gevangen
Al ben je vrij om de hele wereld rond te reizen, je hoofd moet altijd mee, nietwaar? Ken je die mensen die alles hebben en zich niet vrij voelen? Dan weet je precies wat ik bedoel? Heel vaak hebben wij niet door hoezeer wij onszelf in de weg staan in deze zoektocht naar vrijheid. We maken het onszelf moeilijk doordat we in dezelfde denkpatronen blijven hangen. Stan Lensson beschreef heel mooi in zijn laatste nieuwsbrief het verhaal over hoe het gekooide vogeltje nooit rijk zou worden. Het vogeltje bleef zitten binnen zijn zelf verkozen tralies. Dagelijks werd het luikje van zijn kooitje opengezet. Maar het vogeltje wilde de vrijheid niet proeven. Het vogeltje bleef zitten. Heel eigenwijs. Want, dacht het vogeltje: ‘ik trap er niet in. Hier hangt mijn voederbakje. Stel dat ik uitvlieg en het deurtje valt achter me dicht. Dan ben ik reddeloos verloren. Mij niet gezien.’ In zijn kleine wereld tikten de dagen voorbij. Tot vele saaie jaren verder het vogeltje van zijn stokje viel. Nooit heeft het geweten wat voor lekkers er allemaal buiten lag.
Een kwestie van kiezen
Een gekooid vogeltje weet niet beter. Het heeft geen keus. Maar jij hebt die wel. Er zijn zoveel meer mogelijkheden. En je bent tot zoveel meer in staat dan dat je nu denkt! Het is belangrijk dat je groter durft te denken en jezelf niet meer beperkt. Een succesvol leven leiden, een baan vinden die bij je talenten past etc begint allemaal in je eigen hoofd. Je bent op dit moment veel vrijer dan je denkt, alleen je blokkeert dit gevoel met je gedachten.Je houdt jezelf gevangen met belemmerende gewoontes en gedachten.
Waar vind je werkelijke vrijheid?
Albert Einstein zei eens: ‘De belangrijkste problemen kunnen niet worden opgelost binnen hetzelfde kader waarin ze gecreëerd zijn.‘
Uiteindelijk zoeken we vrijheid dus in ons eigen hoofd.Vrijheid is namelijk een manier van denken. Wil je meer vertrouwen bij anderen, zorg dan dat je zelf betrouwbaar bent. Dit noem je volgens Stephen R. Covey een benadering van binnen naar buiten. Deze benadering leert dat je eerst in je privéleven moet slagen voordat je daarbuiten succes kunt hebben. Dat wil zeggen dat je eerst jezelf trouw moet zijn voordat je iemand anders iets belooft.Kortom, dat je bij jezelf moet beginnen om je relaties met anderen te verbeteren. Maar zelden vindt iemand een oplossing via de omgekeerde weg, ‘van buiten naar binnen’.
Als je vaak van buiten naar binnen een oplossing probeert te vinden dan zul je vaak het gevoel hebben slachtoffer van iets te zijn, dat je omstandigheden en de tekortkomingen van anderen je in de weg zitten.
Verandering en groei
Niemand kan iemand anders veranderen, noch met argumenten, noch met emotionele druk. Het is echter wel belangrijk dat je jezelf, je karakter, je waarden en kwaliteiten beter leert begrijpen. Als je je op je innerlijk richt, ken je je waarden en identiteit, weet je of je integer bent of niet en of je greep hebt op jezelf. Je zult merken hoe stimulerend dat is en dat het je een innerlijk gevoel van rust en vrijheid geeft. Je zult jezelf als richtsnoer nemen en je veel minder vergelijken met anderen. Daardoor zul je je ook minder afhankelijk van hen voelen. Als je je minder aantrekt van wat anderen van je vinden, ga je het gek genoeg belangrijker vinden hoe zij over zichzelf en hun relaties denken. Je gevoelsleven is minder afhankelijk van de tekortkomingen van anderen. Het zal je ook niet zo zwaar vallen om te veranderen. Je weet immers dat er diep binnen in je een onveranderlijke harde kern aanwezig is.
Persoonlijk inzicht
Kun jij naar jezelf kijken als je iemand anders bent? Denk aan de stemming waarin je nu verkeert. Kun je die beschrijven? Wat voel je? Probeer nu eens te denken hoe je geest werkt. Snel? Alert? Merk je hoe je heen en weer geslingerd wordt tussen deze opgave en je pogingen om erachter te komen wat de bedoeling is? Wat je net deed, kan alleen de mens. Dieren kunnen dit niet. We noemen het ‘zelfbewustzijn’. Het is het vermogen om na te denken over je eigen denkproces. Wij kunnen leren van onze ervaringen en van die van anderen. En dus kunnen we in principe onze gewoonten breken.
Ons zelfbewustzijn stelt ons in staat om afstand te nemen van onszelf en te onderzoeken hoe we niet alleen naar onze omgeving maar ook naar onszelf kijken. Dat is ons zelfparadigma. Het bepaalt niet alleen ons gedrag, maar ook hoe wij andere mensen zien. Als je niet weet hoe je jezelf en anderen ziet, kun je ook niet begrijpen hoe anderen zichzelf en hun omgeving zien. Onbewust projecteer je je bedoelingen op hun gedrag en beschouw je jezelf als objectief. Dit beperkt je in je mogelijkheden en staat goede relaties in de weg. Maar dankzij je uniek menselijke vermogen tot zelfbewustzijn kun je nagaan of je paradigma’s gebaseerd zijn op realistische principes, of dat ze geconditioneerd zijn.
Tussen stimulus en respons
Ik wil graag het verhaal delen van Viktor Frankl. Victor Frankl was een jood en van beroep psychiater. Hij heeft in enkele concentratiekampen gezeten. Zijn ouders, zijn broer en zijn vrouw zijn vergast. Behalve zijn zus heeft niemand van zijn familie de kampen overleefd. Hij werd gemarteld en talloze keren vernederd. Op een dag besefte hij dat hij later zou betitelen als ‘de ultieme menselijke vrijheid’ – iets dat de nazibeulen hem niet konden afnemen. Ze konden zijn hele omgeving controleren, ze konden alles met zijn lichaam doen, maar Victor Frankl was een wezen dat zich van zichzelf bewust was en dus naar zichzelf en zijn omgeving kon kijken. De basis van zijn identiteit was nog steeds aanwezig. Hij kon zelf bepalen in welke mate alles wat er met hem gebeurde hem wezenlijk zou raken. Tussen datgene wat er met hem gebeurde – de stimulus – en zijn respons bevond zich zijn vrijheid om die respons te kiezen. Hij legde zichzelf een reeks mentale, emotionele en morele oefeningen op waardoor zijn vrijheid steeds groter en groter werd. Door zijn innerlijke kracht te ontwikkelen had hij meer vrijheid. De mensen om hem heen, zelfs een paar van zijn bewakers, lieten zich door zijn aanpak inspireren. In deze mensonterende omstandigheden leerde Frankl zijn zelfbewustzijn te cultiveren en ontdekte hij een fundamenteel principe van de menselijke natuur; tussen stimulus en respons ligt de menselijke vrijheid om te kiezen.
Toen Frankl het basisprincipe van de menselijke natuur ontdekte, kon hij een nauwkeurige kaart van zijn eigen persoonlijkheid maken. Hij ontwikkelde hiermee de belangrijkste effectieve eigenschap voor elke situatie: proactiviteit. Proactiviteit is meer dan initiatieven nemen. Het betekent dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van onze beslissingen, niet van onze omstandigheden. Kijk maar naar het woord verantwoordelijkheid; dat is letterlijk het vermogen om je antwoord te kiezen. Proactieve mensen zijn zich bewust van dat vermogen. Ze wijten niets aan de situatie. Hun optreden is een bewuste keuze, gebaseerd op waarden, en niet iets dat voortvloeit uit omstandigheden en gevoelens. Reactieve mensen worden sterk beïnvloed door hun omstandigheden. Als het slecht weer is presteren ze minder. Proactieve mensen bepalen zelf of ze een goede bui hebben of niet. Hun gedrag wordt bepaald door wat ze belangrijk vinden. Reactieve mensen worden ook sterk beïnvloed door hun sociale omgeving, het ‘sociale’ weer.’ Als ze door anderen goed behandeld worden, voelen ze zich ook goed. Gebeurt dat niet, dan gaan ze in de verdediging. Iemand die reactief is, laat zijn gevoelens door anderen bepalen en maakt zich daardoor afhankelijk van hun tekortkomingen.
Het initiatief nemen
We kunnen zèlf kiezen..kiezen hoe we in bepaalde situaties reageren. Daardoor kunnen we onze eigen situaties scheppen. Als je bijvoorbeeld op zoek bent naar een nieuwe baan dan is het belangrijk om meer initiatief te tonen. Stephen R. Covey raadt mensen aan om de bedrijfstak die hun belangstelling had te bestuderen en ook naar de specifieke problemen van die bedrijfstak te kijken. Daarna zou je iets kunnen ondernemen om te laten zien hoe je die problemen met je talenten zou kunnen oplossen. De meeste mensen reageren hier instemmend op. Ze begrijpen wel hoe sterk zo’n aanpak hun kansen op werk en promotie bevordert, maar ze nemen niet het initiatief om het een en ander te verwezenlijken.
- ‘ik weet niet hoe ik zo’n test kan doen.’
- ‘hoe moet ik de problemen van een bepaalde bedrijfstak bestuderen?’
- ‘Ik heb geen idee hoe ik op een effectieve manier mijn talenten kan tonen?’
Veel mensen hopen maar dat er vanzelf iets gebeurt of dat iemand hen aan de hand neemt. Maar mensen die de betere banen hebben zijn proactief. Ze scheppen geen problemen, ze zijn zelf de oplossing.
Reactieve taal | Proactieve taal |
Ik kan er niets aan doen. | Laat ik eens kijken of er alternatieven zijn. |
Zo ben ik nu eenmaal. | Ik kan het ook anders aanpakken. |
Hij maakt me zo kwaad. | Ik bepaal zelf mijn gevoelens. |
Ik kan het niet. | Ik kan kiezen. |
Ik moet. | Ik geef daaraan de voorkeur. |
Als ik maar…. | Dat ga ik doen. |
Reactieve mensen drukken zich zo uit dat ze zich ontslagen weten van hun verantwoordelijkheid. Het ergste van een reactieve uitspraak is dat het vaak een selffulfilling prophecy is. Ze voelen zich steeds meer slachtoffer, alsof hun leven is voorbeschikt. Ze wijten hun situatie aan krachten van buitenaf; andere mensen, omstandigheden, zelfs de sterren voelen zich machteloos. Het gevoel van vrijheid is dan vaak ver te zoeken.
Veel mensen zetten zichzelf vaak vast in een kooi en slijten vrijwillig hun kostbare jaren in ‘gevangenschap’. Vaak zijn we ons niet bewust dat onze overtuigingen en irreële angsten onszelf beperken en ervoor zorgen dat we heel klein denken. Deze gedachten sturen ons een richting op, waar we niet beter van worden. Je kunt op elk moment beginnen om uit je eigen gebouwde kooi te ontsnappen. Het gaat over al die mogelijkheden die buiten dat kooitje liggen, en die je pas leert inzien als je heel anders durft te zijn dan dat vogeltje. Als je jezelf niet meer beperkt en groter denkt is er veel meer mogelijk dan je denkt. Op allerlei vlakken. Zo ook in de zoektocht naar een baan die bij je past.
Hoe ontwikkel je dan dat gevoel van vrijheid?
We hoeven niet zo iets ingrijpends als Frankl mee te maken om onze eigen proactiveit en bijbehorende vrijheid te onwikkelen. Het leven van alledag met zijn vaak grote spanningen biedt genoeg mogelijkheden. Hoe ga je met beloftes om, hoe gedraag je je in een file, hoe reageer je op een woendende klant of een ongehoorzaam kind? Hoe kijk je tegen je problemen aan en waar richt je je energie op? Hoe druk je je uit? Reactief of proactief? Probeer het in je relatie, je gezin of op je werk. Ga niet in discussie over de tekortkomingen van anderen, noch over die van jezelf. As je je vergist, geef dat dan toe, zet je vergissing recht en trek er lering uit. Onmiddellijk. Wijt het niet aan iets of iemand anders. Werk aan die zaken waar je greep op hebt. Werk aan jezelf!
Mensen die elke dag oefenen, leren om de kiem van hun vrijheid op te kweken. Mensen die dat niet doen, zien hun vermogen tot vrijheid weg kwijnen. Op een gegeven moment worden ze alleen nog maar geleefd. Ze volgen de scenario’s van hun ouders, collega’s en de maatschappij. We zijn verantwoordelijk voor onze eigen effectiviteit, ons geluk en in laatste instantie voor de meeste situaties waarin we verkeren. Samuel Johnson zei eens: ‘De bron van tevredenheid moet in de geest ontspringen. Wie de menselijke natuur niet kent en alles behalve zichzelf wil veranderen, zijn zijn leven verspillen met zinloze pogingen. En de wrok waarvan hij verlost wilde worden, zal alleen maar toenemen.’
Ga het leven meer zien als een spelletje
De sociale barrieres die de maatschappij heeft gevormd zijn er niet echt. Af en toe kun je best gek doen zonder dat er iets ergs gebeurt. Heb een beetje lef en neem het allemaal niet zo serieus. Uiteindelijk is het leven namelijk alleen maar een strijd met jezelf, dus wie hou je voor de gek?
Het gaat over al die mogelijkheden die buiten dat kooitje liggen, en die je pas leert zien als je heel anders durft te zijn dan dat vogeltje. Als je jezelf niet meer beperkt en groter denkt. |
Ben jij even de weg kwijt en weet je niet meer welke kant je op moet gaan? Wil jij weer meer vrijheid en geluk ervaren? Voel jij je gevangen in een situatie en vind je het moeilijk om mogelijkheden te zien? Meld je dan aan voor een van mijn programma’s: ‘ontdek je talent in 7 stappen’ of “ben jij een B I T C H” . Via deze programma’s gaan we jouw kompas weer helder krijgen: je ziet de kaart weer voor je. Ook krijg je zicht op je talenten en hoe je deze optimaal kunt inzetten in werk- en leefomgeving. Verspil je talenten niet langer en vind je eigen richtingwijzer. Schrijf je nu in voor mijn programma “ontdek je talent in 7 stappen” via onderstaand aanmeldingsformulier of meld je aan voor een gratis oriëntatiegesprek Je kunt me natuurlijk ook telefonische bereiken via mijn mobiel: 0616289623 of je kunt mij een e-mail sturen naar serracoaching@gmail. com voor meer info.
Wil je op de hoogte blijven en 1 keer per maand tips, actuele informatie en psychologische achtergronden over je loopbaan en coaching in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan nu in voor mijn nieuwsbrief! Hier kun je vorige nieuwsbrieven bekijken.
Lees hier 8 redenen om voor serracoaching te kiezen!
[contactbuddy]