Miranda zit in de put. Ze weet het even niet meer. ‘Hoe maak ik nu een stap in de goede richting?’. ‘Ik haal al jaren geen voldoening meer uit mijn werk, mijn energie is op en elke avond lig ik uitgeteld te zappen voor de tv’.
Smile, you are on stage now
‘Het mooie is, mijn collega’s hebben niks door, want ik ben er erg goed in om een ‘happy hard werkende loyale werknemer’ face op te zetten’. ‘Maar ik voel dat ik dat niet lang meer vol ga houden. Ik ben er klaar mee om te overleven. Wanneer ga ik mij eindelijk weer eens happy voelen en gewoon leven?’ Leeg en verdrietig voelt Miranda zich. Het kan niet lang zo doorgaan voelt ze, als ze niet in een burnout wil belanden.
Jonge vrouwen raken vaker opgebrand.
Te druk? Op het randje van een burnout? Uit onderzoek van TNO blijkt dat in de periode 2007-2014 de burnout klachten en verzuim relatief hoog zijn onder jonge werknemers van 30 tot en met 34 jaar. Dit is een verontrustende bevinding. Gezien hun leeftijd is te verwachten dat zij fysiek nog fit zijn. In de Opzij las ik laatst een artikel waar ook werd geschreven over waarom (jonge) vrouwen vaker opgebrand raken. Naomi Ellemers, sociaal psycholoog en Universiteitshoogleraar aan de Universiteit van Utrecht, verklaart in dit artikel dat vrouwen veel vaker burnout klachten hebben dan mannen. Volgens Ellemers heeft burnout ook met heel andere oorzaken te maken dan te veel werk. Werkstress vermindert volgens haar drastisch, wanneer je mag zijn wie je bent.
Werkstress vermindert wanneer je mag zijn wie je bent
Loopbaanvraagstukken ontstaan vaak als dat wat je doet (de rollen die je speelt) in je werk niet meer passen bij wie je echt bent (authenticiteit en eigenheid). De rollen die je heel veel gebracht hebben (harde werker, pleaser, perfectionist, altijd blij zijn, altijd voor de ander klaar staan etc) werken heel lang goed maar op een gegeven moment gaan deze rollen tegen je werken. En dat voelt niet prettig want je hebt je hele leven zo gehandeld. Wat je dan vaak ziet is dat die ‘automatische piloot’ knop nog harder wordt ingedrukt met dramatische gevolgen: ziekte, burnout, depressie, gevoel geleefd te worden, niet meer weten wie je bent en wat je wilt in het leven, minder enthousiast, piekeren, alleen maar in je hoofd zitten en ongelukkig voelen. Het is dan een ontzettende uitdaging om deze knop om te zetten want hoe moet je het anders doen? Dat heb je (nog) niet geleerd.
Burnout probleem ligt ook bij werkgevers en bedrijven
De mens is aan de ene kant een groepsdier en dat betekent dat aan de ene kant mensen zich veel aantrekken van anderen om hen heen, zoals hun collega’s op het werk, maar aan de andere kant willen mensen ook hun werk op hun eigen manier doen. En helaas lukt dat lang niet altijd. Veel bedrijven en organisaties gaan – vaak onbewust- uit van een ideaaltype voor de succesvolle medewerker. Dat is ontstaan in de tijd dat de meeste werknemers oudere mannen waren (staat in hetzelfde artikel in Opzij). De manier waarop zij hun werk doen en met elkaar omgaan, de loopbaankeuzes die zij maken, en het soort competenties dat zij hebben komt model te staan voor iedereen. Werknemers die ‘anders’ zijn voldoen minder gemakkelijk aan dit ideaaltype en dat schuurt.
Andere factoren die tot stress leiden
Jongeren die enthousiast met nieuwe ideeën komen krijgen te horen ‘we doen het hier al 30 jaar zo’. Wat ook een probleem is dat vrouwen geacht worden grote carrière stappen te maken in de leeftijd dat zij ook kinderen krijgen. Dit zijn allemaal vormen van bejegening die als onheus kunnen worden ervaren en tot stress leiden. Waarom? Omdat je niet mag zijn ‘wie je bent’. Omdat er verwacht wordt dat je al die kenmerken die jou speciaal of uniek maken -en misschien wel extra waardevol voor het bedrijf- afwerpt zodra je de drempel over stapt. Dat werkt dus niet. Onderzoekt toont keer op keer aan dat dit negatieve effecten heeft voor de motivatie en welbevinden van werknemers, maar ook voor hun werkprestaties, hun lichamelijke gezondheid, en hun ziekteverzuim.
Uitgaan van ieder zijn of haar unieke talenten
De sleutel ligt dus in het creëren van een werkklimaat waarin ieder op zijn of haar eigen manier mee kan doen. Zonder dat iedereen in hetzelfde stramien wordt gedwongen, en zonder dat mensen zich afgedankt voelen. Als iedereen zich thuis voelt, zichzelf kan zijn en zich gewaardeerd weet, dan staat ze ook weer open voor anderen, en kunnen diverse groepen medewerkers elkaar aanvullen, in plaats van elkaar te beconcurreren. Dat bevordert het welbevinden van alle werknemers.
Ontwikkelingen in het bedrijfsleven
De afgelopen honderd jaar hebben we vooral naar Amerikaanse organisatiemodellen gekeken en sinds de Tweede Wereldoorlog zijn we behoorlijk achter de Amerikanen aan- gehold. MBA-management is helemaal ingeburgerd. Toch kent dit organisatiemodel veel tekortkomingen. Er hoort een afrekencultuur bij en daardoor een korte termijnstrategie die innovatie afremt. Werknemers die fouten maken, vliegen er zonder pardon uit. Dit stimuleert niet om zelf creatieve oplossingen te zoeken en verantwoordelijkheid te nemen. In de nieuwe economie staat de mens centraal. De werknemer doet ook waar zij goed in is en waar haar ambitie ligt. Het leiderschap is faciliterend, ruimtescheppend. Het is mooi als je al in zo’n vooruitstrevend bedrijf werkt maar wat als dat nog niet het geval is? Welke tools heb je zelf in huis om meer bij jezelf te komen?
7 redenen waarom het in Miranda haar voordeel werkt om wat vaker haar masker af te zetten:
1. Weer voor zichzelf durven kiezen: Miranda maakt vaak keuzes die ten koste gaan van zichzelf. Als ze op sommige momenten echt stilstaat bij wat ze wil en wie ze is, kan ze daar ook nog geen antwoord op geven. Dat is een moeilijke vraag voor Miranda want heel haar leven is ze bezig geweest om zich aan te passen aan haar omgeving. Ze zocht bevestiging bij anderen en ging compleet voorbij aan haar eigen wijsheid en identiteit. Ze wil graag aardig gevonden worden en cijfert haar eigen gevoelens en wensen weg. En dat zal voor veel vrouwen herkenbaar zijn. Als je empatisch onderlegd bent zit dat in je systeem. Dat is mooi en siert je maar het is voor jezelf vaak ook een valkuil. Miranda is ook bang dat ze egoïstisch bezig is als ze werkelijk vanuit haar hart voor zichzelf kiest. Het is ook een rode draad die door haar leven loopt maar Miranda weet nu dat het moment is aangebroken om voor zichzelf te kiezen.
2. Proberen om haar verleden te begrijpen: Als Miranda weer erachter wilt komen wie ze echt is, is het belangrijk om haar verleden te begrijpen en op wat voor manier dat invloed heeft op de keuzes die ze maakt in het heden. Ook al heeft haar (loopbaan) vraag betrekking op de toekomst. Ze kan niet om haar verleden heen. Zoals veel mensen heeft ze het grootste deel van haar leven en leren ontwikkeld door het volgen van voorbeelden (ouders, vrienden, familie etc) en toevalligheden die op haar pad kwamen. Deze uiterlijk gerichte ontwikkelingen vertroebelen haar puur zelfstandig handelen. Als Miranda weer voor zichzelf durft te kiezen zal dit haar innerlijke kracht versterken en zo zorgt ze ervoor dat ze snel weer op zichzelf durft te vertrouwen.
3. Bewust worden welke maskers ze opzet: Er wordt nu meer dan ooit geacht van je, om zelf regie te nemen in je loopbaan. En dat doet een groot beroep op je eigenheid, oftewel ontwikkeling gestuurd door jouw innerlijke kompas. Maar daar zit nog een obstakel, want veel vrouwen zijn geconditioneerd om zich aan de ander aan te passen waardoor ze het contact verliezen met hun innerlijke kompas. Voor Miranda is het op dit moment ook (nog) een uitdaging om uit te zoeken wat ze wilt want ze is haar hele leven bezig geweest om zich aan te passen aan haar omgeving. Eerste stap en de meest belangrijke stap voor haar is om weer haar eigen wijsheid en indentiteit te vinden en vooral te voelen. En dat is pittig want dan zal ze een paar maskers af moeten doen om daar bij te kunnen komen. En dat kan eng zijn. Want deze maskers die we opzetten om onszelf te beschermen zetten we niet voor niks op. Onze maskers zorgen ervoor dat we de controle niet kwijtraken, niet gekwetst worden, niet overspoeld worden door onze emoties etc. We zijn bang om gezien te worden zoals we eigenlijk zijn. Dus een masker afzetten gaat niet zo soepel.
‘Bij mij springen de tranen ervan in de ogen. Kennelijk hebben sommige mensen besloten dat werk en persoonlijk gescheiden moeten blijven. Het zijn twee aparte gebieden of belangen, ze concurreren met elkaar en er zijn vooral verliezers. Ze hebben weinig liefdeloos contact met wat ze eigenijk (het allerliefste) doen en met wie ze het doen. Het zijn waarschijnlijk de eersten die vragen: ‘hoe kan ik werk en privé in balans krijgen?’ – Hennie Tibben
4. Haar authentieke, imperfecte zelf aan de wereld laten zien. We willen allemaal ergens bij horen. Erbij horen is een aangeboren menselijk verlangen om deel uit te maken van een groter geheel. Omdat dat zo’n primaire behoefte is, proberen we daar vaak aan te voldoen door ons aan te passen en te streven naar goedkeuring, maar in plaats van dat dat helpt, staat dat het gevoel erbij te horen eerder in de weg. We horen er namelijk pas echt bij wanneer we ons authentieke, imperfecte zelf aan de wereld laten zien, en dat betekent dat ons gevoel erbij te horen nooit groter kan zijn dat de mate waarin we onszelf accepteren. Deze definitie is cruciaal voor een beter inzicht in hoe een gebrek aan verbondenheid in ons leven ontstaat en hoe we daar iets aan kunnen veranderen. Miranda zal zich juist meer verbonden voelen met zichzelf en de wereld om haar heen als ze zichzelf accepteert zoals ze is (omarmen van al haar delen. Ook delen waar ze nog minder trots op is).
5. Weer verbinding maken met zichzelf: Als “wie we werkelijk zijn” niet meer past bij “wie we laten zien”, ontstaat vroeg of laat een (identiteits)crisis. Alsmaar (valse) maskers moeten dragen kost veelal vreselijk veel energie en put je op den duur volledig uit. Geleidelijk raak je de weg kwijt, je weet niet meer wie je bent. Je denkt je wereld nog steeds te kunnen controleren, maar dat wordt steeds moeilijker. Eén manier om weer wat meer zicht te krijgen op wie jezelf bent, is om heel bewust te kijken naar de maskers (patronen) die je bij je draagt. Er zijn uiteraard meer wegen naar Rome, maar je bewust worden van je maskers, kan je helpen om de verbinding met je werkelijke zelf terug te vinden.
6. Omarmen van haar tekortkomingen: Ook is het belangrijk om onze ‘tekortkomingen’ te omarmen. Zo vergroten we ons zelfvertrouwen van binnenuit. Als we zowel kijken naar waar we het beste in zijn naar wat we het liefste willen veranderen, komen we er vaak achter dat het verschillende aspecten van hetzelfde gedrag zijn. Als we onze ‘zwakke’ punten nalopen, dan geldt voor de meesten van ons dat achter het grootste deel daarvan sterke punten schuilgaan.
7. Toelaten van al haar emoties: Je identiteit – de kern van wie je bent – wordt grotendeels gevormd door wat je voelt en hoe je daarop reageert. Wat je fijn vindt, niet fijn vindt, wat je blij maakt of verdrietig, wat je in extase brengt, of boos maakt, wat je frustreert of waar je bloed van gaat koken: het zegt allemaal heel veel over wie je eigenlijk als persoon bent. In het toelaten van al onze emoties vinden we ons authentieke zelf. Als we onze emoties vermijden onderdrukken of uitwissen, ontkennen we in het hart van ons wezen wie we zijn, waardoor we onze eigen kracht en potentie zelf om zeep helpen. Het vergt moed om jezelf toe te staan om te voelen en je gevoelens als raadgever te gebruiken in je dagelijkse leven. Maar je kunt het zelf, je kunt jezelf de kracht geven die in je gevoelens aanwezig is, in plaat van je gevoelens op te sluiten en daarmee dus jezelf.
Het is moeilijker om jezelf niet te zijn, dan jezelf wel te zijn
‘Je ontdoen van maskers’ die knellen is niet altijd gemakkelijk’ zegt Miranda. ‘Maar om je leven echt werkelijk te veranderen is het belangrijk om bij je kern te komen. Dat zal soms pijn doen, maar het is vaak moeilijker om jezelf niet te zijn, dan jezelf wel te zijn’.
Als Miranda terugkijkt op het afgelopen jaar dan kan ze eerlijk zeggen dat niets zo ongemakkelijk, gevaarlijk en pijnlijk is als zich een buitenstaander voelen in haar eigen leven en als ze zich over 20 jaar had moeten afvragen hoe het zou zijn als ze de moed had gehad om zichzelf te laten zien en de kracht en kwetsbaarheid toe te laten.
—————————————————————————————————
