Cindy vraagt zich af of haar vrouwelijke collega’s ook zo over eerder stoppen met werk denken.
Ze moet vandaag uiterlijk om vier uur weg om met haar vriend een lang weekend weg te kunnen. Ze twijfelt of ze open kaart zal spelen met haar baas, Bram. Ze is bang dat hij haar niet ambitieus genoeg vindt, dat hij haar ziet als iemand die er de kantjes vanaf loopt. Dat wil ze niet. Dus ze besluit om maar gewoon naar de vergadering te gaan, te hopen dat die niet te lang uitloopt en dan zo snel mogelijk naar huis te kunnen gaan.
Tijdens de vergadering heeft Cindy moeite om zich te concentreren. Ze maakt zich zorgen; zal ze wel op tijd komen? Bram, haar manager merkt dat ze afwezig is, hij mist haar scherpte, terwijl hij haar aanwezigheid juist waardeert. Cindy merkt dat haar baas naar haar kijkt. Ze wordt onzeker: Bram merkt dat ik er niet bij ben, zou hij me sowieso te weinig aanwezig of ambitieus vinden? Ik moet wat zeggen, wat moet ik zeggen? Het moet iets slims zijn. ‘Waarom zouden we dit besluit nu moeten nemen?’ Ze hoort het zichzelf zeggen, maar het klinkt veel feller en vijandiger dan ze bedoelt. Nu kijk Bram echt boos. Bram hoort de felle toon en begrijpt het niet, Cindy vond dit toch een goed idee? Is Cindy toch niet zo enthousiast?
Herkenbaar? Waarschijnlijk wel. We komen allemaal wel eens in een situatie terecht waarin wat we willen, lijkt te botsen met wat anderen van ons verlangen. Als dat je overkomt, is het lastig om gewoon te doen wat je wilt doen, of wat nodig is. In plaats daarvan vertoon je veel minder effectief gedrag. En dat heeft gevolgen waar je niet blij mee bent en die je eigenlijk juist wilde voorkomen.
Voor Cindy is de angst om – als niet ambitieus gezien te worden – zo’n grote hindernis, dat zij niet durft te zeggen dat ze op tijd weg moet. Maar ze heeft er bijvoorbeeld geen enkele moeite mee om in een vergadering stevig haar mening uit te spreken als dat nodig is. Ze kan het dus wel: zich uitspreken. Waarom doet ze dat dan in sommige gevallen niet?
Net als Cindy heeft iedereen twee standen: je kunt bewust gedrag vertonen (Aan stand) en op een vanzelfsprekende manier doen wat nodig is, en je kunt overspoeld worden door een bepaalde emotie waardoor je ineffectief gedrag gaat vertonen (Uit stand). Het verschil tussen effectief en ineffectief gedrag is de manier waarop jij je tot je omgeving verhoudt.
| Effectief gedrag (Aan stand) | Ineffectief gedrag (Uit stand) |
| Je baseert je handelen op je persoonlijke visie, krachtige persoonlijke principes, waarden en overtuigingen. | Je gaat niet uit van jezelf maar je gaat uit van de ander. Je baseert je op wat de ander (volgens jou) denkt en hoe die jouw gedrag veroordeelt. |
| Een duidelijk besef van eigenwaarde en zelfvertrouwen | Je handelen wordt gevoed door een drang naar waardering. Je voelt je daarvan afhankelijk en als gevolg daarvan vertoon je ineffectief gedrag. Je bent afhankelijk van de waardering en goedkeuring van anderen. |
| Je handelt autonoom, vanuit jezelf | Je bent vooral bezig met overleven, redden en herstellen. |
| Je handelt zuiver, zonder ballast. In deze stand is je waarneming zuiver en je communicatie duidelijk. | Je interpreteert de feiten en de boodschap onzuiver. |
| Je bent duidelijk over je eigen inbreng, je hebt aandacht voor het verhaal van de ander. | In jouw communicatie uit zich dat in wollig taalgebruik of soms zelfs dichtklappen. Je toon wordt hard en je bent te veel gefocust op jouw belang. |
| Je bedenkt creatieve oplossingen en werkt meer vanuit intuïtie | Je wil alles controleren, alles van tevoren uitdenken en plannen. Handelt vanuit angst. |
Als je ineffectief gedrag vertoond wil je eigenlijk alleen maar bevestigd krijgen dat je dingen goed doet. Hierdoor geef je elke vorm van negatieve feedback direct de betekenis ‘ik doe het niet goed’. Feedback voelt op zo’n moment hetzelfde als persoonlijke kritiek en daarom wil je de inhoud niet horen. Je hoofd maakt overuren om zaken te weerleggen of te relativeren. In alle consternatie vergeet je de unieke kans om te leren van feedback. Als je vanuit jezelf handelt dan ben je ervan bewust dat je de dingen doet op jouw manier, met jouw visie, jouw ervaring en jouw beste intentie. Is dat perfect? Nee. En dat hoeft ook niet. Maar het is wel de wijze waarin jij gelooft en dus een goede basis voor de samenwerking. En vanuit deze houding sta je open voor feedback. Voor dingen die anders kunnen, die je wellicht nog zelf niet zag.
Als Cindy haar dilemma wil oplossen moet ze haar autonome deel zien te vinden. Daarvoor moet ze van zichzelf uitgaan. Als Cindy er zelf van overtuigd is dat ze altijd correct omgaat met haar ambities en prioriteiten, voelt ze zich niet bezwaard als haar besluit voor een keer in het voordeel van haar thuisfront uitpakt. Ze hoeft zich niet te verantwoorden. Hoe spannend het ook voor jou is. Duidelijk zijn over jouw besluit en laten merken hoe belangrijk jij dat vindt, maakt het gesprek belangrijker, want nu kun je samen erover praten.
Als volwassene ben je niet meer afhankelijk van anderen. Dat besef helpt je om de switch te maken naar Aan.
Veel vrouwen hebben er moeite mee om duidelijk te zijn. Als jij ook moeite mee hebt om duidelijk te zijn zal het niet altijd fijn zijn om duidelijkheid te geven. Zeker als je eraan gewend bent om zaken voorzichtig te brengen of zelfs niets te zeggen. Realiseer je dan dat je met onduidelijkheid meer problemen creëert voor jezelf en ook voor de ander. Wanneer het je lukt om en duidelijk te zijn, en begrip te tonen, ontstaat er een situatie van co-creatie, waarin je samen tot een oplossing komt.
Als je vanuit je eigen kracht handelt ben je er ook voor de volle 100% bij: je aandacht richt zich volledig op het redden van de situatie en de relatie. In de Uit-stand (ineffectief gedrag) wil je nog maar een ding: voldoen aan de verwachtingen van anderen. Of beter gezegd, aan jouw beeld van die verwachtingen.
Typische zinnen:
| Effectief gedrag – Aan stand | Ineffectief gedrag – Uit stand |
| ‘Ik vind het een belangrijk onderwerp en bereid me voor waar nodig is’ | ‘Ik wil niet op mijn gezicht gaan, dus ik bereid me voor’ |
| ‘Ik houd van samenwerken. Ik vind een duidelijke rolverdeling belangrijk’ | ‘Ik pas me te snel aan in de samenwerking met anderen’ |
| ‘Mijn beslissing heeft impact en kan op bezwaren stuiten’ | ‘Mijn beslissing levert vast weerstand op’ |
Plezier hebben en effectief zijn in wat je doet, geeft je energie. Maar soms word je uit die lekkere flow gehaald. Je krijgt kritiek van een collega, voelt je miskend door je baas, of zit in de knel tussen werk en privé. En dan ga je ineffectief gedrag vertonen: je verkrampt en reageert helemaal verkeerd. Achteraf baal je, omdat je het niet handiger hebt aangepakt.
Je ‘Uit gedrag’ kun je ook zien als afweermechanismen die in je jeugd zijn ontstaan.
Deze afweermechanismes treden in werking als de spanning toeneemt of als iets je angstig maakt. Deze overlevingsmechanismes worden in ons volwassen leven automatisch gedrag. Als je bijvoorbeeld hebt geleerd om ruzies te vermijden , dan is het soms lastig om confrontaties op te zoeken en aan te gaan. Daarmee ben je een pallet aan effectief gedrag kwijt geraakt. Maar als volwassenen zijn we niet meer afhankelijk van anderen: we kunnen ons aardig redden. Maar we gedragen ons er niet altijd naar. Soms lijken we te handelen alsof we nog steeds afhankelijk zijn. Zolang we ons veilig voelen en dus niet kwetsbaar voelen, lukt het ons meestal om effectief gedrag te vertonen. Ook nieuwe situaties kunnen we dan goed aan. Pas als het spannend wordt of de druk toeneemt en we ons kwetsbaar voelen (bewust of onbewust, dat maakt niet uit) hebben we de neiging om ineffectief gedrag te vertonen en Uit te gaan.
Belemmerende overtuigingen verhinderen je om je volle potentieel te benutten.
Ook zijn onze overtuigingen van grote invloed op hoe we ons gedragen. Ze kunnen ons motiveren maar ook afremmen. Als je een overtuiging hebt dat je nooit succes zult hebben omdat je langzaam leert dan grijp je waarschijnlijk ook niet de kans om een cursus te volgen die je werkgever aanbied. Het gevolg: je hebt inderdaad geen succes. Overtuigingen die jou verhinderen om het beste uit jezelf te halen, zijn belemmerende overtuigingen. Belemmerende overtuigingen worden ook geactiveerd als het spannend wordt voor je en zorgen dat je Uit gaat. En dat is ontzettend jammer, omdat je daarmee niet je volle potentieel benut.
Herken je dit? En overkomt jou dit jou nog te vaak in je (werkende) leven?
- Ervaar je vaak innerlijke spanning en weet je niet waar het vandaan komt?
- Zet jij vaak een masker op in je werk?
- Ervaar jij weinig innerlijke rust?
- Voel je je vaak een speelbal van je omgeving?
- Durf je niet uit je comfort-zone te stappen?
Dan ben jij toe aan het programma: word een B I T C H in 7 stappen! (onderdeel van Ontdek je Talent Masters)
Om van Uit naar Aan te gaan is het belangrijk dat je verbinding maakt tussen je gevoel, je gedachten, tussen je lichaam en je geest. Tussen jou en de ander. Door die verbinding gaat de energie weer stromen. Door vaker die verbinding te maken groeit je zelfvertrouwen en het inspireert je om het nog vaker te doen.
